afb. januari 1814
BeschrijvingBovengenoemd ravelijn is een voorwerk van het fort de Citadel aan de noordzijde van de stad ’s-Hertogenbosch. Het werd aangelegd kort na 1734 in het kader van de voltooiing van de uitbreiding van de Bossche vestingwerken. Deze bestond uit het realiseren van uitgebouwde voorwerken bestaande uit ravelijnen, lunetten en enveloppes ter verbetering van de accessen van de stad en de inundatie van de omgeving. Deze werkzaamheden waren gebaseerd op plannen van Menno van Coehoorn die gedeeltelijk waren uitgevoerd aan het begin van de 18e eeuw, maar werden onderbroken, vermoedelijk ten gevolge van het overlijden van Koning-stadhouder Willem III en Van Coehoorn in respectievelijk 1702 en 1704. Dertig jaar later werden de plannen opnieuw ter hand genomen en voltooid. Het ravelijn, dat aan noordzijde van de Citadel was gelegen, flankeerde tezamen met een ander, westelijk gelegen ravelijn de rivier de Dieze. Het had een onregelmatige vijfhoekige vorm en was voorzien van aardwerken aan drie van de vijf zijden (de westelijke flank bij de rivier, noordwestelijke en noordoostelijke face). Het ravelijn werd na de vestingwet van 1874 rond het jaar 1880 van zijn aardwerken ontdaan en de omringende ravelijnsgracht gedempt, uitgezonderd het aan zuidzijde gelegen tracé van de rivier/vestinggracht de Aa. Op de hier gesitueerde gronden werd een bedrijventerrein en woonwijkje gerealiseerd (bekend onder de naam “Siberië”), waarbij de revêtementsmuur (c.q. overige muren) aan noordoostzijde (en waarschijnlijk ook de overige van het ravelijn) gehandhaafd bleef/bleven tot aan huidige maaiveldhoogte (aanlegdiepte fundering 1,45 m. +NAP, bovenzijde = maaiveld 5, 58 m. +NAP. Aan noordwestzijde is het ravelijn deels bedekt door het talud van de oprit naar de brug over de Dieze.Motivering voor plaatsing op de gemeentelijke monumentenlijstHet ravelijn is van algemeen belang vanwege de krijgskundige en vestingbouwkundige waarde. Het is een voorbeeld van vestingbouwkundige innovatie naar ontwerp van de beroemde Nederlandse vestingbouwkundige Menno van Coehoorn. Als voorwerk van het fort de Citadel vormt het hiermee een directe ruimtelijke en historische relatie. | 1 |
2007 |
Rianneke HuibersVerscholen onder water ligt 't ravelijnBrabants Dagblad vrijdag 3 augustus 2007 (foto, tekening) |
|
2008 |
Wim Hagemans'Ideaal' van gemeente Den Bosch over 15 jaar: ravelijn met grachtBrabants Dagblad zaterdag 9 februari 2008 (illustratie) |